Hoogsensitiviteit bij kinderen

Hoe herken jij of je zoon of dochter hoogsensitief is en hoe ga je daarmee om? Wij zochten het uit!Een hoogsensitief of hooggevoelig kind is gevoelig voor prikkels, verwerkt prikkels anders en is heel gevoelig. Hoe herken je hoogsensitiviteit bij je kind? En hoe ga je het beste om met een hoogsensitief kind? 

Hoogsensitiviteit of hooggevoeligheid is geen stoornis of aandoening. Het is niet iets wat je hébt, maar iets wat je bént. Hooggevoelig zijn is een karaktereigenschap. Hoewel er dus geen sprake is van een diagnose bij hoogsensitieve kinderen, hebben deze kinderen vaak wel baat bij een andere aanpak. In dit artikel vertel ik je wat hoogsensitiviteit is en geef ik je tips om om te gaan met jouw hoogsensitieve kind.

Wat is hoogsensitiviteit? 

Hoogsensitiviteit of HSP (highly sensitive person) is een term die voor het eerst geïntroduceerd werd door psychologe dr. Elaine Aron. Zij deed veel onderzoek naar hooggevoeligheid en mensen die hooggevoelig zijn.

Een hoogsensitief persoon wordt sneller geprikkeld dan gemiddeld. Zo zijn HSP’ers gevoeliger voor ervaringen als geluid, geur, emoties, genot en pijn. Ook nemen hoogsensitieve personen meer indrukken in zich op dan een gemiddeld persoon. Hierdoor zijn hooggevoelige mensen sneller overprikkeld dan anderen en hebben zij soms ook andere dingen nodig dan ‘de gemiddelde mens’. 

De kenmerken van een hoogsensitief kind

Hoogsensitiviteit is niet iets wat je ontwikkelt. Het is iets wat je bent. En daarom is een hoogsensitief mens al hoogsensitief vanaf zijn of haar geboorte. Natuurlijk is geen enkel kind is hetzelfde. Ieder hoogsensitief kind is anders. Wel zijn er een aantal kenmerken die je vaak terugziet bij hooggevoelige kinderen:

• Prikkelgevoelig

  Kinderen die hoogsensitief zijn, zijn vaak erg gevoelig voor prikkels. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze snel overprikkeld raken van harde geluiden en drukke plekken, en dat ze bijvoorbeeld sneller last hebben van pijn. Ook kunnen hoogsensitieve kinderen sneller last hebben van bepaalde stofjes, zoals kleren die kriebelen of het hebben een natte broek. Het kan als een last ervaren worden, omdat je kind het heftiger ‘voelt’. 

• Opmerkzaam

  Hooggevoelige of hoogsensitieve kinderen zijn vaak heel goed in het opmerken van details. Een verandering in kleding, kleuren, smaak of geur merken ze sneller op dan anderen. 

• Gevoelig voor stemmingen

  Hoogsensitieve kinderen zijn erg gevoelig voor stemmingen van anderen. Ze kunnen snel en gemakkelijk aanvoelen hoe een ander zich voelt. Hooggevoelige kinderen kunnen hier ook last van hebben, als een ander kampt met intense emoties.

• Intuïtief en intens

  Omdat hooggevoelige kinderen zo dichtbij hun gevoel zitten, reageren ze ook snel vanuit gevoel en vanuit hun intuïtie. Een hoogsensitief kind beleeft gevoelens vaak intens en daarom worden deze gevoelens vaak ook op een intense manier geuit. Een hoogsensitief kind kan bijvoorbeeld intens blij, maar ook intens boos of verdrietig zijn. 

• Perfectionistisch

  Omdat hoogsensitieve kinderen zo opmerkzaam zijn en oog hebben voor detail, hebben ze ook de neiging erg perfectionistisch te zijn. Ieder detail dat niet klopt merken ze op. Perfectionisme kan leiden tot heel veel precisie en creativiteit, maar ook tot faalangst wanneer een kind het gevoel heeft het nooit goed genoeg te doen. 

• Slecht kunnen omgaan met verandering

  Hoogsensitieve kinderen zijn vaak gevoelig voor veranderingen en verrassingen. Voorspelbaarheid vinden deze kinderen vaak prettiger.

• Snel schrikken

  Omdat hooggevoelige kinderen alles zo intens ervaren, kunnen prikkels ook intenser bij hen binnenkomen dan bij een ander. Dit maakt dat deze kinderen vaak snel schrikken.

• Nieuwsgierig

  Veel hoogsensitieve kinderen zijn erg nieuwsgierig. Ze stellen veel vragen, observeren veel en merken veel op. Ook hebben deze kinderen vaak een goed geheugen. 

• Snel vermoeid

  Hoogsensitieve kinderen zijn snel vermoeid. Dat is ook niet zo gek, want zij moeten veel meer prikkels en impulsen verwerken dan mensen waarbij prikkels minder heftig binnenkomen.

Hoe ga je om met hoogsensitiviteit bij je kind?

Hoogsensitieve kinderen kunnen soms anders reageren op prikkels. Hoe kun je het beste omgaan met hoogsensitiviteit bij kinderen? 

• Las voldoende rustmomenten in

  Hooggevoelige kinderen zijn snel overprikkeld. Zorg er daarom voor dat je de gelegenheid biedt om ook even te ontprikkelen. Dat kan zijn door een rustmoment te creëren of door in het weekend de agenda af en toe leeg te laten. 

• Benader je kind positief

  Omdat hoogsensitieve kinderen zo gevoelig zijn, is een harde aanpak vaak geen succes. Hooggevoelige kinderen voelen zich bij een harde aanpak snel afgewezen of afgezonderd. Met een positieve aanpak voed je je kind op een positieve manier op. 

• Bied structuur

  De wereld is al overweldigend genoeg voor een hoogsensitief kind. Zorg daarom dat de dagen structuur hebben en voorspelbaar zijn.

• Maak alles bespreekbaar en laat emoties er zijn

  Je kind beleeft zijn of haar emoties intens en het is goed om daarover te praten. Zorg ervoor dat er een veilige situatie ontstaat waarin je kind alles bij je kwijt kan en het gevoel krijgt dat emoties er mogen zijn. 

• Masseren

  Door het intens beleven van emoties en het snel overprikkeld zijn, kan een kinderlijf snel gespannen zijn. Een massage, bijvoorbeeld het masseren van de hoofdhuid of de voeten, kan ervoor zorgen dat je kind even kan ontspannen. 

Het is bij een hoogsensitief kind belangrijk om te weten hoe je het beste met hem of haar kunt omgaan. Focus je vooral ook op de mooie kanten van hooggevoeligheid. Het opmerken van bijzondere details, het aanvoelen van andermans stemming en het grote empathisch vermogen van hoogsensitieve kinderen is iets moois! 

Wil jij weten of je kind hoogsensitief is? Je kunt hier een test doen!

Bronnen: Wikipedia, HSP Vlaanderen, LiHSK, De Maskerbloem