Eiceldonatie: wat is het & hoe werkt het?

Eiceldonatie is een vruchtbaarheidsbehandeling die mogelijk een optie is als blijkt dat een kindje krijgen niet vanzelf gaat. Als je zelf geen eicellen (meer) hebt, zou je wellicht met een eicel van iemand anders toch zwanger kunnen raken. Hoe werkt eiceldonatie precies? Wij zochten het voor je uit.

Als je graag een baby wilt en dit niet (vanzelf) lukt, is dat intens verdrietig. Eiceldonatie kan een optie zijn als je zelf om welke reden dan ook geen eicellen (meer) hebt. Op die manier zou je toch zelf een kindje kunnen dragen én bevallen. Hoe bijzonder!

Wat is eiceldonatie?

Bij eiceldonatie staat een eiceldonor eicellen af, die bevrucht worden met het sperma van jouw partner. Deze bevruchte donor-eicel wordt vervolgens in jouw baarmoeder geplaatst. Als deze zich innestelt, ben je dus zwanger. Na de bevalling ben je wettelijk de moeder van het kindje, en gevoelsmatig ook.

Hoe werkt eiceldonatie?

Een eiceldonatie is helaas wel een heel erg ingrijpende vruchtbaarheidsbehandeling, voor zowel de donor als de ontvanger, oftewel de wensmoeder. Er is namelijk een complete IVF-procedure voor nodig om het voor elkaar te krijgen.

Procedure eiceldonatie

De donor van de eicellen ondergaat een hormoonbehandeling, zodat er meerdere eicellen tegelijk gaan rijpen. Wanneer deze gerijpt zijn, worden ze door middel van een punctie uit de eierstokken gehaald. 

Deze eicellen worden bevrucht met het sperma van de partner van de wensmoeder, in de hoop dat er embryo’s ontstaan. Als dit het geval is, worden er één of twee teruggeplaatst in de baarmoeder van de wensmoeder.

De wensmoeder moet haar baarmoeder voorbereiden op ‘de komst’ van een bevruchte eicel. Daarom krijgt ook zij van tevoren een hormoonbehandeling, om de baarmoederwand gereed te maken voor de innesteling van de embryo. Als die innesteling lukt, is er sprake van een zwangerschap!

Kans op succes bij eiceldonatie

De kans dat je zwanger raakt met eiceldonatie, is net zo groot als bij een IVF-behandeling. De leeftijd van de eiceldonor speelt hierbij ook nog mee: hoe jonger zij is, hoe groter de kans is dat het lukt.

LEES OOK: Wat als zwanger worden een obsessie wordt

Een eiceldonor vinden

In Nederland kun je op twee manieren een eiceldonor vinden: iemand uit je eigen omgeving (een bekende) of via de eicelbank. Een bekende donor komt het vaakst voor, bijvoorbeeld een zus of goede vriendin.

Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting

Een anonieme donatie kan niet meer, dit is in Nederland sinds 2004 verboden. De Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting zegt namelijk dat kinderen het recht hebben om (als ze dat willen) te weten wie hun biologische ouders zijn. Als je eicellen doneert via de eicelbank, worden jouw gegevens dus geregistreerd voor het eventuele kind. In het buitenland is anonieme donatie vaak wel mogelijk.

Eicelbanken in Nederland

In Nederland zijn er drie eicelbanken waar wensouders terecht kunnen, maar de wachtlijsten zijn helaas erg lang. Het UMC Utrecht heeft een speciale site met informatie voor eventuele donoren en wensouders: bijzonderewaarde.nl. Daarnaast heeft ook het Medisch Centrum Kinderwens (MCK) in Leiderdorp een eicelbank en het AMC in Amsterdam.

Ruildonatie

In België kun je terecht voor ruildonatie. Als je zelf een donor hebt gevonden, maar je vindt het niet prettig om een bekende donor te hebben, kan zij haar eicellen doneren en krijg jij daar anonieme eicellen van een ander voor terug. In Nederland is dit niet mogelijk, omdat anoniem doneren hier niet mag.

Stichting Donorgegevens

De Stichting Donorgegevens bewaart, beheert en verstrekt (zaad- en eicel)donorgegevens sinds de invoering van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting. Ook geven zij voorlichting en zorgen ze voor deskundige begeleiding bij de verstrekking van de gegevens.

Eiceldonor worden

Als je overweegt om eiceldonor te worden, voor een bekende of voor een eicelbank, is het verstandig om je goed te laten informeren. Het is geen simpel proces; ook als donor onderga je een gedeeltelijke IVF-behandeling met de hormonen en het oogsten van de eicellen. Dit duurt ongeveer twee tot drie weken.

Wanneer geschikt als eiceldonor?

Niet iedereen kan zomaar eiceldonor worden. Daar gaat een zorgvuldige screening aan vooraf: onder andere je motivatie om te doneren en je medische voorgeschiedenis worden gecheckt. Ook moet je aan een aantal eisen voldoen. Verder krijg je uitgebreide counseling over hoe de donatie in zijn werk gaat en wat voor effect het zal hebben op je persoonlijke situatie.

De eisen voor eiceldonatie zijn:

• De eiceldonor moet de consequenties van haar keuze goed hebben doordacht en haar hulp vrijwillig hebben aangeboden. Een eventuele partner van de donor moet er ook achter staan.
• De leeftijd van de donor is bij voorkeur lager dan 36 jaar, maar nooit hoger dan 40 jaar. De reden hiervan is dat de slagingskans van het hele traject sterk afhangt van de leeftijd van de donor en snel afneemt als de donor 36 jaar of ouder is.
• De donor heeft bij voorkeur geen kinderwens (meer), omdat er altijd een (zeer klein) risico bestaat op complicaties (bijvoorbeeld een infectie) waardoor de eigen vruchtbaarheid van de donor zou kunnen verminderen.
• Er mogen geen erfelijke aandoeningen voorkomen in de familie van de donor.

Vergoeding voor eiceldonatie

In Nederland zijn er een aantal wetten en regels rond eiceldonatie. Je mag bijvoorbeeld geen geld krijgen voor je donatie. Wel mag je als donor een onkostenvergoeding ontvangen voor medische kosten, reiskosten en bijvoorbeeld opvangkosten van de kinderen.

Als je doneert bij één van de Nederlandse eicelbanken, krijg je wel een vergoeding. Deze bedraagt momenteel €900.

Afspraken tussen donor en ontvanger

Eiceldonatie klinkt in theorie heel mooi; hoe fijn is het als iemand dit voor jullie wil doen? Het is echter verstandig om, als de donor een bekende is, een aantal dingen van tevoren goed af te spreken.

Betrokkenheid

Het is van tevoren voor de donormoeder (en dus de biologische moeder) lastig in te schatten hoe sterk haar moedergevoelens voor het kind zullen zijn. Hoe lastig zal ze het vinden om na de geboorte afstand te nemen? Je kunt alvast afspraken op papier zetten over haar betrokkenheid bij (de opvoeding van) het kindje.

Kosten

Ook is het slim om alle kosten van het hele proces op een rijtje te zetten. Niet alleen van de behandeling, maar ook de kosten die de donor gaat maken: reiskosten, kosten voor de eventuele opvang van haar kinderen, compensatie voor de dagen dat zij niet kan werken vanwege de behandeling, etc. Spreek duidelijk af welke kosten voor wie zijn, dan krijg je daar later geen vervelend gedoe over.

Openheid

Spreek ook je verwachtingen naar elkaar uit over het vertellen aan je kind hoe het verwekt is. Willen jullie dat doen en wanneer dan? En lichten jullie ook familie, vrienden en eventueel collega’s in? Het is belangrijk dat jullie hier allemaal open en eerlijk over kunnen zijn. Bewaak jullie grenzen en gevoelens. Je wil niet dat de donatie een negatieve invloed heeft op jullie relatie.

Kosten van eiceldonatie

Meestal wordt de behandeling uitgevoerd op rekening van de wensmoeder. Die wordt dan vergoed door haar ziektekostenverzekering als IVF-behandeling. Check van tevoren dus goed bij je ziektekostenverzekering of en wat er vergoed wordt.

Daarnaast maakt de donormoeder kosten die we hierboven al beschreven. Zet alles goed op een rij en spreek af wie waarvoor betaalt, zodat daar geen misverstanden over ontstaan.

Kosten eicellen uit de eicelbank

Eicellen uit de eicelbank worden altijd door middel van ICSI bevrucht. Voor het gebruik van eicellen uit de eicelbank worden, naast de kosten van de ICSI-behandeling, extra kosten in rekening gebracht. Deze extra kosten (ongeveer € 4800) vallen niet onder je ziektekostenverzekering en zijn dus voor eigen rekening. (bron: Freya)

Emoties bij eiceldonatie

Hoewel eiceldonatie voor vele stellen met een kinderwens een mooie oplossing kan zijn, gaat het gepaard met veel emoties. Onvruchtbaarheid is heel verdrietig en eiceldonatie een grote stap. Voor zowel de donor als de wensouders is het een ingrijpend proces. Niet alleen de behandeling zelf, maar ook de teleurstelling die je kunt ervaren door eventuele mislukte pogingen of als de donor zich terugtrekt.

Bij vereniging Freya vind je informatie, steun en lotgenoten wanneer je kampt met vruchtbaarheidsproblemen.

Bronnen: freya.nl, umcutrecht.nl, bijzonderewaarde.nl, ivf.nl