Alles over de vruchtwaterpunctie

Een vruchtwaterpunctie is één van de onderzoeken die tijdens de zwangerschap kunnen worden gedaan om eventuele aangeboren afwijkingen op te sporen bij je baby. Je hebt er vast weleens van gehoord, maar wat is nu precies een vruchtwaterpunctie en zijn er risico’s? Wij vertellen het je!

Tijdens je zwangerschap zijn er verschillende momenten waarop er testen en/of uitgebreide screenings worden aangeboden waarmee gekeken kan worden of je kindje mogelijk afwijkingen heeft. Denk aan de NIP-test of de 20 weken-echo. Een vruchtwaterpunctie is ook een vorm van prenatale screening, maar die wordt niet zomaar gedaan.

Wat is een vruchtwaterpunctie?

Een vruchtwaterpunctie is een onderzoek dat kan worden gedaan tijdens je zwangerschap. Het is een vorm van zogeheten invasieve prenatale diagnostiek. ‘Invasief’ betekent dat ze iets uit je lichaam moeten halen, in dit geval is dat dus vruchtwater.

Bij een vruchtwaterpunctie wordt met een holle naald een beetje (15-20 ml) vruchtwater uit je baarmoeder gezogen. Daarin zitten losse cellen van je kindje en eiwitten. Door beide te onderzoeken, kunnen ze zien of je baby een chromosoomafwijking heeft (zoals onder andere het syndroom van Down), een aangeboren DNA-afwijking (zoals een open ruggetje) of een stofwisselingsstoornis.

Het prikken doet even pijn, het opzuigen van het vruchtwater in principe niet. Het vruchtwater dat wordt afgenomen, wordt vrij snel weer aangemaakt door je lichaam.

LEES OOK: Wanneer je zwangerschap niet verloopt zoals je had verwacht

Wanneer vruchtwaterpunctie?

Een vruchtwaterpunctie wordt, als jij er zelf achter staat, gedaan bij vrouwen van wie de kans op een (chromosoom)afwijking groter is dan gemiddeld. Dat kan bijvoorbeeld zo zijn als de uitslag van een ander onderzoek, zoals de NIP-test, combinatietest of 20 weken-echo aantoont dat er een verhoogde kans op een afwijking is. Om meer zekerheid te krijgen, wordt dan een vruchtwaterpunctie of vlokkentest aangeboden.

De vruchtwaterpunctie wordt in principe rond/vanaf de 15-16 weken zwangerschap gedaan. Dit onderzoek is niet verplicht, je beslist zelf of je het wil laten doen of niet.

Risico’s vruchtwaterpunctie

Een vruchtwaterpunctie is niet helemaal vrij van risico’s. Het kan een bloeding, infectie of miskraam veroorzaken. De kans op een miskraam is 0,3%, wat betekent dat 3 van de 1000 vrouwen bij wie een vruchtwaterpunctie gedaan wordt, daarna een miskraam krijgen.

Nadelen vruchtwaterpunctie

Naast de risico’s is er ook het nadeel dat de punctie relatief laat in de zwangerschap plaatsvindt. Ook moet je drie weken wachten op de uitslag. Afbreken van de zwangerschap mag wettelijk niet meer na 24 weken, dus moet je vrij snel beslissen wat je wil doen na een afwijkende uitslag. 

Uitslag vruchtwaterpunctie

Na ongeveer drie weken krijg je de resultaten van het onderzoek binnen. Mocht de punctie mislukt zijn en er geen betrouwbare uitslag kan worden gegeven, dan hoor je dat meestal eerder. Dat is het geval wanneer er te weinig vruchtwater is afgenomen of de cellen niet kunnen worden onderzocht. Je kunt er dan voor kiezen om een nieuwe vruchtwaterpunctie te laten doen.

Afwijkende uitslag vruchtwaterpunctie

Als uit de uitslag blijkt dat je baby een (chromosoom)afwijking heeft, sta je voor een super moeilijke keuze die heel emotioneel kan zijn. Er wordt dan meestal een afspraak gemaakt met een gynaecoloog of een andere specialist, mogelijk met een maatschappelijk werker erbij. Die vertellen je wat de aandoening precies inhoudt, wat de eventuele gevolgen daarvan zouden zijn en wat nu je opties zijn.

Betrouwbaarheid vruchtwaterpunctie

De uitslag van de vruchtwaterpunctie is vrijwel 100% betrouwbaar. De kans dat de uitslag niet klopt, is verwaarloosbaar klein.

Vruchtwaterpunctie bij te veel vruchtwater

Een vruchtwaterpunctie wordt ook weleens gedaan wanneer er sprake is van te veel vruchtwater. De medische term hiervoor is polyhydramnion. Dit komt voor bij ongeveer 1% van de zwangerschappen. Als er veel klachten bij komen kijken, kan met een vruchtwaterpunctie het teveel aan vruchtwater worden weggezogen. 

Bronnen: hetwkz.nl, deverloskundige.nl, rivm.nl