Kind weerbaar maken: tips van experts

Als ouder wil je natuurlijk niet dat je kind over zich heen laat lopen en een makkelijk slachtoffer is voor pestkoppen. Een kind dat weerbaar is, kan zijn eigen grenzen aangeven, zichzelf verdedigen en durft een eigen mening te hebben. Willemijne en Camiel zijn pedagogisch professional bij Jonger, een jeugdhulpverlening organisatie in Rotterdam. Ze geven handige tips en inzichten die helpen je kind weerbaar te maken. 

Zelfvertrouwen kind

Het begint allemaal met zelfvertrouwen. Helaas word je niet geboren met een flinke dosis zelfvertrouwen. Het is een lang proces dat begint bij de eerste omgang tussen ouders en het kind. Als je als kind liefde en aandacht krijgt ontwikkel je een ander gevoel van eigenwaarde dan een baby die -om wat voor reden dan ook- minder liefde en aandacht krijgt. Een kind dat merkt dat ouders reageren op zijn gebrabbel legt een stevige basis voor het ontwikkelen van een gezonde dosis zelfvertrouwen.

Lees hier een uitgebreid artikel over hoe je het zelfvertrouwen van je kind vergroot.

Een positief zelfbeeld is deels aangeboren, maar wordt voor een groot deel gevormd door de omgeving 

Hoe geef ik mijn kind weerbaarheid?

Het is een vraag waar veel ouders mee zitten. Als ouders heb je zeker invloed op het weerbaar maken van je kind, maar houd er dus ook rekening mee dat ook andere factoren een belangrijke rol spelen. Zoals de aard van het kind, reactie en stimulatie vanuit de omgeving, ontwikkelingsmogelijkheden en kansen. Iedereen is anders en karakters verschillen.

Kinderen te veel beschermen 

Wist je dat kinderen die tijdens het opgroeien hebben ervaren dat niet alles altijd lukt, kan of mag, vaak steviger in hun schoenen staan dan kinderen voor wie alles gedaan wordt en opgelost wordt? Bij tegenslag - wat iedereen uiteindelijk een keer tegenkomt- laten zij zich niet meteen uit het veld slaan. Zij weten dat dit bij het leven hoort. Dus les 1: niet teveel beschermen! 

Tips kind weerbaar maken

Tip 1: Zelluf doen!

Weerbaarheid vergroten start al in het eerste jaar van je kind. Laat jouw kind zoveel mogelijk zijn eigen ontwikkeling volgen. Uit jezelf kunnen omrollen in plaats van door hulp, geeft je kleine baby, hoe jong hij ook is, een goed gevoel. Wel eens een dreumes tijdens het spelen ineens uit zichzelf los zien staan? Die blik in de ogen straalt alles uit van trots! Zelf doen draagt bij aan het opbouwen van zelfvertrouwen: ik kan het (uit me)zelf!

Tip 2: Aanreiken van het juiste speelgoed

Er is zoveel speelgoed te koop, dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Kinderen hebben helemaal niet veel speelgoed nodig. Wat wel belangrijk is, is dat het speelgoed is waar het kind ook echt iets mee kan, qua interesse, leeftijd en niveau. Observeer je kind tijdens het spelen. Gooit het zijn speelgoed steeds bozig weg? Misschien raakt het gefrustreerd van het spel wat je hem hebt aangereikt. Het is misschien nog te moeilijk. Geef daarom speelgoed waarmee het kind wordt uitgedaagd, maar wel mee uit de voeten kan.

Kinderen hebben niet veel speelgoed nodig. Het is wél belangrijk dat het speelgoed wat ze hebben, ze uitdaagt.

Tip 3: De kracht van herhaling

Kinderen leren door herhaling. Daarom kunnen ze hetzelfde spel eindeloos keer op keer herhalen. Dat is niet saai, maar juist leerzaam! Wanneer je als ouders steeds nieuw speelgoed aanreikt, mist het deze kans om het zich eigen te maken. Doordat het kind het spel steeds beter gaat begrijpen en onder de knie krijgt groeit het zelfvertrouwen van kinderen. 

Tip 4: Kind zelf problemen laten oplossen

Laat je kind het vaker zelf oplossen. Als volwassenen zijn we vaak geneigd ons kind waar nodig te helpen. Maar door de oplossing aan te reiken, verkleinen we hun zelfoplossend vermogen. En dat begint al bij de kleintjes. Laat ze zelf eens bedenken hoe het blokje in het doosje gedaan moet worden. Wanneer je het steeds voordoet, geef je (onbewust) je kind de boodschap dat je er geen vertrouwen in hebt dat je kind dit kan.

Wanneer je kind groter is, en van school komt met een verhaal over bijvoorbeeld een ruzietje tussen hem en een vriendje, willen we ze graag beschermen. Soms gebeurt het dat ouders het 'overnemen' door naar school te gaan. Probeer eens meer te vragen en te luisteren naar je kind en jouw ideeën over mogelijke oplossingen voor je te houden. Wanneer je kind zelf met een oplossing komt en deze oplossing werkt, dan geeft het een enorme boost.

Tip 5: Fouten maken mag!

Geef je kind de ruimte om fouten te maken, van fouten leer je en dit geldt zeker voor onze kinderen. Stimuleer je kind juist om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Gewoon proberen.  

Tip 6: Complimenten geven mag

Let er alleen wel op dat je niet alleen de nadruk legt op resultaten, maar waardeer wie je kind is en geef vooral het compliment op het proces. 'Je bent lekker aan het tekenen zie ik' is bijvoorbeeld beter dan 'wow wat een prachtige tekening maak jij'.

Tip 7: Neem je kind en zijn of haar gevoelens serieus

Zelf problemen oplossen betekent niet: je zoekt het maar uit. Nee, jij bent er voor je kind, door naar hem te luisteren en zijn gevoelens en mening aan te horen. Je kan laten zien dat jij je kind serieus neemt door vragen te stellen over wat het voelt, of door wat jij denkt dat het voelt te benoemen. Soms is het zinnetje ‘ik hoor wat je zegt en dat vind ik belangrijk’ heel helpend.

Tip 8: Jij bent het rolmodel

Vind je het zelf ook lastig om voor jezelf op te komen? Grote kans dat je dit herkent in je kind. Kinderen nemen jouw gedrag over en soms helpt het als jij je kwetsbaar durft op te stellen naar je kind. Bijvoorbeeld door te zeggen dat je iets best spannend vindt.

Tip 9: Iedereen is anders

Probeer kinderen niet met elkaar te vergelijken. Een kind kan het gevoel hebben dat zijn broer of zus het altijd beter doet. Beloon je kind voor de dingen die hij goed doet, los van het feit of zijn zus of broer dat al eerder voor elkaar had gekregen.

HET BOOSTBOEK: HET BOEK VOOR ZELFVERTROUWEN 

Het Boostboek is een steuntje in de rug voor iedereen die een extra boost zelfvertrouwen kan gebruiken. In het boek staan opdrachten die kinderen stimuleren verschillende vaardigheden toe te passen en te ontwikkelen.