Is mijn kind hoogbegaafd?

Je hebt het idee dat je kind voorloopt op de rest en verder is in zijn of haar ontwikkeling. Maar is je kind dan ook echt hoogbegaafd, of gewoon iets sneller van begrip? Wanneer is een kind hoogbegaafd en hoe kan je dat zien? Wij zochten het voor je uit.

Het moment dat ouders vaak gaan twijfelen of hun kind hoogbegaafd is, is als de basisschool in zicht komt. Als kleuter kon je kleine al meer dan leeftijdsgenoten, nu is dat alleen maar duidelijker zichtbaar. Maar is je kind dan ook echt hoogbegaafd?  

Wanneer is een kind hoogbegaafd?

We noemen een kind officieel hoogbegaafd als hij of zij een IQ van 130 of hoger heeft. Dit kan je door middel van een IQ test achterhalen. Maar hoogbegaafdheid gaat verder dan alleen een resultaat uit een test, of het idee dat je kind slimmer is dan de rest. Hoogbegaafde kinderen zijn ook anders in hun 'manier van zijn'. De motivatie om bepaalde dingen te doen, de creativiteit om dingen op te lossen en hoe ze op bepaalde dingen reageren zijn anders dan een regulier kind. 

Soorten hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid kan zich op verschillende manieren uiten. Je hoort wel eens dat een kind een talenknobbel heeft, of een muziekvirtuoos of wiskundegenie is. Dit zijn allemaal vormen van hoogbegaafdheid. Gemiddeld scoren kinderen die hoogbegaafd zijn op alle gebieden hoger dan gemiddeld, maar vaak is er ook één ding waar ze echt in uitblinken. 

Hoogbegaafdheid persoonlijkheidskenmerken

Of je een hoogbegaafd kind hebt kan je vooral zien aan zijn of haar persoonlijkheid. Kinderen die hoogbegaafd zijn, zijn niet alleen slim, maar kunnen zich ook heel makkelijk focussen op een taak en die ook tot een goed einde volbrengen. Door hun nieuwsgierigheid zijn het geen opgevers, en als ze via route A niet tot een oplossing komen, bedenken ze wel een route B. De oplossingen waar ze dan mee komen zijn vaak erg creatief en origineel. Overige kenmerken van een hoogbegaafd kind zijn: 

Leervermogen

• Hoge intelligentie
• Langdurig concentreren
• Op meerdere dingen tegelijk kunnen concentreren
• Goed geheugen
• Bedenken van creatieve oplossingen
• Extreem nieuwsgierig zijn
• Al snel goed kunnen praten
• Al snel kunnen lezen
• Minder slaap nodig hebben
• Levendige fantasie
• Constant bezig zijn
• Liever willen leren dan spelen
• Gevorderd gevoel voor humor

Gedrag

• Perfectionistisch
• Sterk rechtvaardigheidsgevoel
• Zelfreflectie
• Gaat graag om met oudere kinderen
• Vraagt door
• Grote behoefte om zelf dingen te regelen

Als je kind hoogbegaafd is, wil dat niet zeggen dat hij of zij al deze kenmerken heeft. En zelfs al heeft je kind deze kenmerken, is dat nog geen garantie dat je kind ook echt hoogbegaafd is. Wel zijn deze eigenschappen een goede indicatie voor hoogbegaafdheid. Mocht je kind meerdere kenmerken hebben, dan kan het interessant zijn, zijn of haar IQ te laten testen. 

IS MIJN KIND HOOGBEGAAFD?

Twijfel je of je kind hoogbegaafd is? Dan is het belangrijk er niet te lang mee rond te blijven lopen. Tot drie jaar kan je kind nog goed meekomen met leeftijdsgenoten, maar daarna gaat hij of zij vaak vooruit lopen. Het risico bestaat dan dat je kind zich weer aan gaat passen aan leeftijdsgenoten door weer te gaan bedplassen of bijvoorbeeld te krassen in plaats van te tekenen. Maak dit onderwerp daarom ook bespreekbaar met de peuterleidster of leraar en kijk wat de mogelijkheden zijn. 

JE KIND LATEN TESTEN? 

De makkelijkste manier om erachter te komen of je kind hoogbegaafd is, is om het te laten testen bij het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (CBO). Als je kind hoogbegaafd blijkt, kan je op zoek gaan naar passend onderwijs of je kind een klas over laten slaan. Met het advies van het CBO sta je ook sterker in je schoenen als je met een leidster of leerkracht gaat praten. 

Hoogbegaafd kind 

Het lijkt soms misschien makkelijk als je een hoogbegaafd kind hebt: ze leren alles zo snel! Toch hebben deze kids vaak te maken met verveling. De leerstof wordt al snel begrepen en ze hebben weinig behoefte aan herhaling of oefening. Extra stof die verdiepend en verrijkend werkt is dan aan te raden. 

Sociale omgeving

Daarnaast heeft het kind zelf al heel snel in de gaten dat het 'anders is dan anderen'. Deels zullen ze dezelfde ontwikkeling doormaken als leeftijdsgenoten, maar deels steken ze ver boven de rest uit. Dit kan er af en toe voor zorgen dat ze bijvoorbeeld moeite hebben om vrienden te maken van dezelfde leeftijd. Dit kan door verschillende dingen komen: 

• Te hoge verwachtingen van vrienden
• Gebruikt te moeilijke woorden en begrippen
• Heeft soms andere interesses
• Het niveau van spelen is verder ontwikkeld

Als je kind moeite heeft met het maken van vrienden, dan kan het misschien helpen om je kind op een bepaalde cursus of sport te doen. De kinderen die ze daar ontmoeten hebben vaak (deels) dezelfde interesses. Dat kan dan een mooie opstap zijn naar een vriendschap. 

Hoogbegaafd kind opvoeden

Is het opvoeden van een hoogbegaafd kind anders dan een 'normaal' kind? In principe heeft een hoogbegaafd kind meer sturing nodig waarbij het zelf een weg kan vinden. Een simpel 'dit mag niet' werkt vaak niet. Het is dan vooral belangrijk je te richten op het leren, in plaats van het straffen of belonen voor iets. Dat neemt natuurlijk niet weg dat je gewoon grenzen mag stellen. Dit geeft je kind verbondenheid en vertrouwen in je. 

Uitdaging

Op sommige punten in de opvoeding mag je iets meer uitdaging bieden. Zo hoef je niet alles voor te kauwen, maar kan je gewoon informatie of spullen aanbieden en kijken hoe je kind daarop reageert. Geef veel bouwspeelgoed en knutselspullen, dat geeft je kind de mogelijkheid om zelf dingen te bedenken en uit te voeren. 

Sport en muziek

Sport en muziek zijn vaak uitlaatkleppen voor hoogbegaafde kinderen waar ze erg goed in kunnen zijn. Biedt ze de mogelijkheid om op een sport te gaan of een instrument te kiezen. En lukt het niet echt goed, maar vindt je kind het wel leuk, dan is het des te meer een uitdaging om het vol te blijven houden. 

Heb jij nog tips om een hoogbegaafd kind op te voeden? We horen het graag.